İşğal etilgen Qırımda Ukrayinada vatandaş obyektlerine qarşı raketa ve dron darbeleriniñ fotoresimleri ve videolarınıñ derc etilüvi qanunsız dep tanılğan. Neticesi Rusiye Federatsiyası Silâlı quvteleriniñ «itibardar tüşürilüvi» içün memuriy para cezası ola bile edi. Böyle qarar yaqında Ermeni Bazardaki mahkeme tarafından çıqarıldı. Bu ne demek Qırım.Aqiqatnıñ maqalesinde tarif etile.
Ukrayina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciliginiñ malümatına köre, Rusiyeniñ Ukrayinağa qarşı büyük istilâsı başlağanınden Moskva kontrolindeki Qırım mahkemelerine Rusiye Federatsiyası Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 maddesine istinaden 1,2 biñ memuriy dava keldi. Çoqusı qanaatlendirildi – qırımlılarğa para cezaları ve diger memuriy cezalar berildi.
Böyle davalarnıñ mahkemede baqılğan ekseriyetinde «fikir bildirüvi sebebinden siyasiy sebepli taqip alâmetleri bar», dep tüşüne «Qırım esnası» leyhasınıñ ekspertleri.
Çoqusı alda Qırımda «cenkke qarşı» maddege istinaden protokollar fikirni bildirüvnen bağlı. Amma mahkemege oğramaq içün er vaqıt bir şey bildirmege kerekmey. Cenknen bağlı foto ya da video paylaşmaq da yeterli ola.
«Bina patlavınıñ levhaları» içün para cezaları
Mart ayında Rusiye kontrolindeki Ermeni Bazar şeer mahkemesi Svetlana Bondarenkonıñ davasını baqtı.
Mahkeme malümatına köre, o, Facebook içtimaiy ağında Rusiye ordusınıñ Ukrayinanı bombardımanı ve yıquv levhalarınen videonı yerleştirdi.
«Videoda bina – Ukrayina vatandaş infrastrukturasınıñ patlavı ve serbest irişüvde olğan kiriş üstünde Ukrayina tuğrası ile vatandaş obyektiniñ yanğını ve tumanı bar. Böylece, Rusiye ve onıñ vatandaşlarınıñ menfaatlarını qorçalamaq, halqara barışıq ve havfsızlıqnı saqlamaq maqsadınen Rusiye Silâlı quvetlerinden faydalanuvnı ayırım etmege yönelgen cemaat areketleri yapıldı», – dep aytıla haberde.
Ukrayina vatandaş infrastrukturasın qarşı angi darbe aqqında aytıla qayd etilmey. Rusiye Federatsiyasınıñ Ukrayinağa qarşı büyük istilâsı başlağanından aq qorçalayıcılar böyle adiseler aqqında muntazam sürette bildirip, olarnı cenk qanunları ve adetlerini tertiplegen halqara uquqnıñ bozuluvı olaraq tasnif ete.
Mahkeme Svetlana Bondarenkonıñ qabaatını derc etken videosını «insanlar baqıp, izaatlarını qaldırğan», dep añlattı.
Rusiye kontrolindeki Ermeni Bazar şeer mahkemesi qadınğa Rusiye Federatsiyası Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 maddesine istinaden (Rusiye Silâlı quvetlerini itibardan tüşürüv) 30 biñ ruble para cezasını berdi.
Svetlana Bondarenkonıñ davadaki fikri belli degil. O, mahkeme oturışuvına kelmeyip, davanı o olmağanda baqmağa rica etti, dep aytıla mahkeme qararında.
Qırım.Aqiqat, bu davanen bağlı fikrini bildirmege imkân bermege azır.
«Mahkeme qararı propagandağa zıt kele»
Para cezası qararını çıqarğan qadı Tatyana Fedeneva – rusiyeli. Rusiye işğalinden soñ Qırımğa köçti. 2016 senesi mart ayında Ermeni Bazarda qadı olaraq tayin etildi. Bundan evel Rusiye Samara vilâyetiniñ Jigulev şeer mahkemesiniñ qadısı edi.
Bundan evel Tatyana Fedeneva Ermeni Bazar sakinlerine, ekstremizm ile küreş qanunlarına köre «İyegova şaatları»teşkilâtınıñ vekillerine üküm çıqarğan edi. Böyle davalarnı aq qorçalayıcılar siyasiy sebepli dep adlandıra.
«Tribunal. Krımskiy epizod» aq qorçalayıcı saifesi bu qadınnıñ Rusiye Silâlı quvetlerini «itibardan tüşürüv» davasında para cezası qararını saçma dep tüşüne. Onıñ fikirince, bu qarar Rusiye propagandasınıñ narrativlerine zıt kele.
«Rusiye quvetleri vatandaş obyektlerine ücüm etmey», – dep ayta Moskva diplomatları ve propagandası büyük arbiy istilânıñ ilk künlerinden. Soñra Ermeni Bazar şeer mahkemesiniñ «qadısı» Tatyana Fedeneva daa bir davanıñ malümatını aça ve böyle bir «bozuv» köre – «levhada Ukrayina vatandaş infrastrukturasınıñ bina patlavı, yanğın ve vatandaş obyektinde tuman körüne. Mahkeme Svetlana Bondarenkonı Rusiye ordusını itibardan tüşürgeninde qabaatlap, Rusiye ordusınıñ «vatandaş infrastrukturasınıñ binasını patlatqanında» alâqası olğanını tasdıqladı», – dep aytıla haberde.
«Moskva vatandaş obyektlerini «arbiy bazalar» dep ilân ete»
Rusiyeniñ aprel ayında Sumı, Krıvıy Riğ ve Odesa vilâyetlerine darbe endirgen soñ Ukrayina Silâlı quvetleriniñ Baş ştab spikeri Dmıtro Lıhovıy Halqara gumanitar uquq, hususan 1949 senesiniñ Jeneva şartnamesi ve Qoşma protokolları, em de onıñ adiy normaları cenk qaidelerini belgiley, dep hatırlattı.
Halqara gumanitar uquqqa köre, silâlı zıddiyet tarafları vatandaş şahıslarnı ve cenk iştirakçilerini, vatandaş obyektleri ve arbiy nişanlarnı ayırmağa mecbur.
Halqara gumanitar uquq, vatandaş ealisine beklenilgen zarar beklenilgen arbiy imtiyazğa nisbeten ziyade olsa, vatandaş sakinlerniñ qurbanlarını ve ücümlerini yasaqlay.
I Qoşma protokolğa köre (52-nci madde), vatandaş emiyeti olğan obyektlerniñ (mektep, hastahane, universitetler) ayrı imayesi bar. Jenevanıñ mektep telükesizligi şartnamesi zıddiyet taraflarını oquv yurtlarına qarşı ücümlerden vazgeçmege çağıra.
Rusiye şeer ve vatandaş obyektlerine ücüm etip, ayırdılıq ve mütenasiplik printsiplerini, silâdan farqsız qullanuvnı yasaq etmekni ve cenkniñ başqa printsiplerini boza, dep qayd etti Dmıtro Lıhovıy.
«Moskva vatandaşlarğa tsinik bir şekilde ücüm ete, amma vatandaş obyektlerini «arbiy baza», «silâ anbarı» ve ilâhre dep, terrornı aqlamağa tırışa. Rusiyeniñ Ukrayina şeerlerine yapqan ücümleri cenk cinayetleri ola, vatandaşlar elâk ola ve yaralana, bunı Halqara ceza mahkemesiniñ Roma statusınıñ 8-inci maddesi köstere», – dey o.
Rusiye ordusınıñ cenk cinayetlerine alâqası olğanını inkâr ete.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
